شرایط  آب و هوایی تا حد زیادی بر کیفیت بتن تأثیر می گذارد. دمای هوا، سطح رطوبت، سرعت باد و دمای سطحی که بتن در آن قرار می گیرد، نقش مهمی در کیفیت بتن دارند و باید در نظر گرفته شوند. بتن ریزی در هوای گرم باعث تبخیر آب از مخلوط و در نهایت از دست دادن کارایی و جمع شدگی بیشتر می شود. همچنین گیرش زود هنگام بتن به دلیل دمای بالا منجر به مشکلات زیادی در حمل، تراکم و تکمیل بتن می شود. از سوی دیگر، بتن ریزی در هوای سرد نیز باعث یخ زدن آب داخل مخلوط شده و در نتیجه حجم کلی بتن افزایش می‌یابد. از آنجایی که هیچ آبی برای واکنش شیمیایی باقی نمی‌ماند، گیرش و سخت شدن بتن به تأخیر می‌افتد و بتن تولید شده از مقاومت پایینی برخوردار خواهد بود. از این رو، هنگامی که بتن در شرایط آب و هوایی غیر عادی گرم یا سرد قرار می گیرد، حفاظت مناسب، حیاتی است. در هوای سرد، بسیاری از پیمانکاران از محفظه های گرم یا پتوهای عایق برای جلوگیری از یخ زدن بتن استفاده می کنند. از طرف دیگر، بادشکن، آفتابگیر، کند کننده تبخیر و نیروی انسانی کافی برای بتن ریزی مناسب در دماهای گرم ضروری است. حداکثر دمای بتن در هوای گرم 32 درجه سانتیگراد می باشد.

حداقل و حداکثر دمای بتن ریزی

آب و هوای گرم و سرد می تواند منجر به مشکلات زیادی در اختلاط، گیرش و عمل آوری بتن شود که می تواند تأثیر نامطلوبی بر خواص و عمر مفید آن داشته باشد. آیین نامه های مختلف در دنیا معمولاً حداکثر و حداقل دمای بتن ریزی را مشخص می کنند. استاندارد ملی شماره 6044 ایران برای بتن آماده نیز حداکثر دمای مجاز بتن ریزی را در هنگام ریختن بر اساس آبا، یعنی 32 درجه سانتیگراد در نظر گرفته است، بدیهی است حداکثر دمای بتن در کارخانه بتن آماده پس از ساخت باید به گونه ای باشد که در شرایط آب و هوایی موجود و با فاصله زمانی حمل بتن، این دما از 32 درجه سانتیگراد تجاوز نکند. در اکثر موارد دمای ساخت در محدوده 28 تا 30 درجه سانتیگراد می باشد. در شرایط گرمتر از 32 درجه سانتی گراد، آب مورد استفاده برای هیدراته کردن و عمل آوری سیمان می تواند تبخیر شود و دمای بتن را افزایش داده و مشکلاتی مانند ضعف، انقباض و ترک را ایجاد کند. حداقل دمای بتن ریزی در هوای سرد ( حداقل دمای بتن در زمستان ) بین 5 تا 13 درجه سانتیگراد باشد و برای قطعات نازک تر دمای بیشتر مطلوب است. اگر دمای عمل آوری بتن کمتر از این باشد، آب داخل بتن می تواند یخ زده و منبسط شود و در نتیجه منجر به ایجاد شکاف در بتن گردد.

 

بتن ریزی در هوای سرد

بتن ریزی در هوای سرد

فرآیند بتن ریزی در هوای سرد را می توان انجام دارد، مشروط بر اینکه اقدامات احتیاطی کافی برای کاهش اثرات منفی دمای پایین محیط انجام شود. کمیته ACI 306 هوای سرد را صرفاً به این صورت تعریف می‌کند که “دمای هوا به 40 درجه فارنهایت کاهش یافته یا انتظار می‌رود کمتر شود.” به عبارتی دیگر تعریف هوای سرد برای بتن دمای کم‌تر از ۵ درجه سانتی‌گراد به صورت پیوسته ۷۲ ساعت، است. هوای سرد امکان یخ زدن بتن در ساعات اولیه را افزایش داده و سرعت کسب مقاومت اولیه بتن را به شدت پایین می‌آورد. 

 

مشکلات بتن ریزی در هوای سرد

بتن در دمای حدود ۲- تا ۱- درجه سانتی‌گراد در فشار یک اتمسفر یخ می‌زند. زمینه این یخ‌زدگی در دمای کم‌تر از ۵ درجه ‌سانتی‌گراد با کاهش و توقف واکنش آب و سیمان است. بنابراین به هیچ وجه نباید اجازه داد بتن در 24 ساعت اول پس از قرار دادن یخ بزند. اگر بتن در حالی که هنوز تازه است یا قبل از اینکه استحکام کافی برای مقاومت در برابر نیروهای انبساطی مرتبط با آب را ایجاد کند، یخ بزند، منجر به اختلال در زمینه خمیر سیمان می شود و باعث از دست دادن غیر قابل جبران مقاومت اولیه بتن می شود. انجماد زود هنگام می تواند منجر به کاهش تا 50 درصد در مقاومت نهایی شود.

از آنجایی که هیدراتاسیون سیمان یک واکنش گرمازا است، مخلوط بتن به خودی خود مقداری گرما تولید می کند. محافظت از گرما در برابر خروج از سیستم با استفاده از ورق های پلی اتیلن یا پتوهای عایق ممکن است تمام چیزی باشد که برای کیفیت خوب بتن لازم است. عمل آوری نه تنها به رطوبت کافی، بلکه به دمای مناسب نیز نیاز دارد. دماهای پایین اغلب مقصر ترک خوردن، مشکلات استحکام و موارد دیگر هستند.

 

الزامات بتن ریزی در هوای سرد

یک شعار قدیمی می گوید- آماده نشدن، آماده شدن برای شکست است. همین امر در مورد کارهای بتنی به طور کلی صدق می کند، اما به ویژه زمانی که هوای سرد به طور غیر منتظره ای فرا می رسد. برای مقابله با سرما، هر آنچه نیاز است را در دسترس داشته باشید و این نکات را به خاطر بسپارید:

1. هرگز بتن را روی زمین یخ زده یا روی یخ یا برف قرار ندهید. یکی دو تا مشکل در این مورد وجود دارد. ابتدا، زمین یخ زده زمانی که ذوب می شود، ته نشین می شود و بتن ترک می خورد. دوم اینکه وقتی زمین سرد است، بتن در تماس با آن سرد شده و گیرش بتن کند می شود. در مورد مراحل گیرش بتن چه می دانید؟

2. اگر زمین یخ زده است، می توانید آن را با استفاده از بخاری های ساختمانی یا پتوهای برقی آب کنید. تمام برف و یخ را در مناطقی که قرار است بتن ریزی شود پاک کنید. همچنین هر گونه آب راکد که ممکن است با بتن مخلوط شود را جمع کنید.

3. تجهیزات مقابله با هوای سرد را در محل پروژه آماده کنید. برخی از این وسایل دماسنج و وسایل گرمایش، پوشش و حفظ بتن هستند. بخاری های آب و سنگدانه در محل ساخت بتن کمک زیادی به ساخت بتن در هوای سرد می کند

4. هر چیزی را که با بتن در تماس است، از جمله قالب ها و هر گونه جاسازی شده، تا حداقل 32 درجه فارنهایت گرم کنید. اگر خیلی سرد نباشد، یک روز قبل از ریختن همه چیز را با برزنت بپوشانید، به اندازه کافی خشک و گرم می ماند. ابزار را در کامیون یا تریلر خود نگه دارید.

5. با پتو آماده باشید، حتی اگر فکر نمی کنید آنقدر سرد شود. همچنین در نظر داشته باشید که اگر بتن ریزی آهسته تر از آنچه انتظار می رود انجام شود و آفتاب زمستان غروب کند درست زمانی که در نهایت آماده شروع کار هستید، به نور نیاز خواهید داشت یا خیر.

6. برای مخلوط کردن بتن خود از آب گرم استفاده کنید.

7. با استفاده از سیمان اضافی (مثلاً 100 پوند در یارد مکعب) واکنش داغتری ایجاد کنید.

 

بتن

بتن ریزی در هوای گرم

هر عملیات بتن ریزی در دمای بالای 30 درجه سانتیگراد ممکن است تحت بتن ریزی در هوای گرم قرار می گیرد. ACI بتن ریزی در هوای گرم را اینگونه تعریف می کند: “یک یا ترکیبی از شرایط زیر که با تسریع سرعت از دست دادن رطوبت و سرعت هیدراتاسیون سیمان، کیفیت بتن تازه مخلوط شده یا سخت شده را مختل می کند یا باعث ایجاد نتایج مضر می شود: محیط بالا. درجه حرارت؛ دمای بتن بالا؛ رطوبت نسبی کم؛ و سرعت باد زیاد.»

بر اساس استاندارد و آیین نامه بتن ایران و نیز نشریه 55 ،حداکثر دمای بتن ریزی در هوای گرم نباید بیش از 32 درجه سانتیگراد باشد. بنابراین در هنگامی که دمای بتن ریزی بیش از این مقدار باشد یا باید از بتن ریزی خود داری نمود و یا باید تمهیدات لازم برای کاهش دما اندیشه شده و به کار گرفته شود. بتن ریزی در دمای های بالاتر تاثیر منفی بر کیفیت بتن، مقاومت و دوام و پایایی بتن دارد و احتمال ایجاد ترک در بتن ریز در هنگام بتن ریزی افزایش می دهد. در حالی که مشکلات هوای گرم اغلب در تابستان رخ می دهد، شرایط آب و هوایی بادهای شدید، رطوبت نسبی کم و تشعشعات خورشیدی می تواند در هر زمانی رخ دهد، به ویژه در آب و هوای گرمتر. به این ترتیب، بتن ریزی در هوای گرم به هر دوره ای از دمای بالا گفته می شود که در آن اقدامات احتیاطی ویژه برای اطمینان از جابجایی، قرار دادن، تکمیل و عمل آوری بتن در هوای گرم لازم است.

 

بتن ریزی در هوای گرم

مشکلات بتن ریزی در هوای گرم

شرایط بتن ریزی در آب و هوای گرم می تواند منجر به مشکلاتی در اختلاط، قرار دادن و عمل آوری بتن سیمانی هیدرولیک شود که می تواند بر خواص و قابلیت استفاده بتن تأثیر منفی بگذارد. اگر اقدامات احتیاطی به طور موثر در هوای گرم اجرا نشود، بتن ممکن است از طریق ترک خوردگی انقباض پلاستیک، ترک حرارتی و کاهش مقاومت های 28 روزه آسیب ببیند. در حالت بتن تازه مخلوط، مشکلات اصلی که در شرایط آب و هوایی گرم با آن مواجه می شوند عبارتند از:

1. افزایش تقاضای آب که باعث کاهش نسبت آب به سیمان می شود.

2. افزایش تلفات اسلامپ که منجر به نیاز به اضافه کردن آب در محل کار می شود.

3. زمان گیرش تسریع شده که باعث ایجاد مشکلاتی در حمل و نقل بتن ترکیبات بتن آماده، فشرده سازی و تکمیل می شود و خطر سرد شدن مفاصل را افزایش می دهد.

4. افزایش پتانسیل برای انقباض پلاستیک و ترک حرارتی، عمدتاً به دلیل تبخیر آب در سطح محل قرارگیری.

5. مشکل در کنترل محتوای هوا – بسته به سیستم سیمانی و بسته مواد افزودنی، ممکن است ژل تشکیل شود و باعث شکستن حباب‌های هوا و کاهش محتوای هوا شود.

6. نیاز به عمل آوری و برش سریع بتن. بتنی که در سنین پایین در دماهای بالا عمل آوری می شود، در سنین بالاتر به اندازه بتنی که در دماهای مطلوب تر عمل آوری می شود، قوی نخواهد بود.

 

بتن

الزامات بتن ریزی در هوای گرم

1. زمان تحویل بتن آماده از کارخانه تا محل پروژه را کوتاه کنید. با پیمانکار زمان های تحویل را هماهنگ کنید تا اطمینان حاصل شود که یک منبع ثابت در دسترس است و از معطل ماندن کامیون ها در محل با مخلوط بتن در گرمای خورشید جلوگیری کنید.

2. از افزودنی های کاهنده آب (به جای استفاده از آب در محل) استفاده کنید. عوامل کند کننده یا افزودنی های تثبیت کننده هیدراتاسیون عالی هستند. به یاد داشته باشید، هدف این نیست که بتن را عقب بیاندازید، بلکه کنترل مجموعه تا زمانی که بتن در جای خود قرار گیرد، است.

3. تخلیه سریع از کامیون ها بسیار ضروری است تا زمان کمتری برای واکنش بتن قبل از قرار دادن وجود داشته باشد.

4. ناحیه تخلیه را برای خنک شدن بیشتر مرطوب کنید و مطمئن شوید که منطقه سایه دارد. اگر پیمانکار بتواند در محل اجرای پروژه سقف بگذارد، این یک وضعیت ایده آل است.

5. نصب بادگیر و آفتابگیر برای محافظت از سطوح بتنی در معرض دید ضروری است.

6. از خاکستر بادی و سرباره برای کاهش محتوای سیمان استفاده کنید.

7. از آب سرد و یخ در مخلوط بتن استفاده کنید.

نتیجه گیری

حداقل و حداکثر دمای بتن ریزی در هوای سرد و دمای مجاز بتن ریزی بین 5 تا 13 سانتی گراد و حداکثر دمای مجاز بتن ریزی در هوای گرم 32 درجه سانتی گراد می باشد. بتن ریزی در هوای سرد و گرم زمانی امکان پذیر است که اقدامات مناسب را انجام دهید و به سرعت کار کنید. به یاد داشته باشید عمل ‌آوری بتن در هوای سرد و گرم متفاوت است ولی در نهایت به هدف مورد نظر یعنی همان نگهداشتن دما در حد مطلوب بایستی رسیدگی شود. استفاده از مواد گرم یا خنک کننده، مواد افزودنی با دوز مناسب، و عمل آوری موثر بتن در حصول اطمینان از اینکه محل بتن برای موفقیت تنظیم شده است، ضروری می باشد. 

 

حداقل و حداکثر دمای بتن ریزی چقدر است؟

حداقل دمای بتن ریزی بین 5 تا 13 سانتیگراد و حداکثر دما 32 درجه سانتیگراد می باشد.

 

آیا بتن ریزی در دمای حداکثر از حد مجاز بر کیفیت بتن تاثیر می گذارد؟

بله، بتن ریزی در دمای های بالاتر از حد مجاز یعنی 32 درجه سانتیگراد تاثیر منفی بر کیفیت بتن، مقاومت و دوام و پایایی بتن دارد و احتمال ایجاد ترک در بتن ریز در هنگام بتن ریزی افزایش می دهد.