بررسی انواع ضدیخ‌های بتن و ملات
تفاوت‌ها، کاربردها و الزامات اجرایی در شرایط آب و هوایی سرد
برای بررسی انواع ضدیخ های بتن و ملات، ابتدا بتن‌ریزی در شرایط آب و هوایی سرد مورد تحلیل و ارزیابی قرار می‌گیرد.
بتن‌ریزی در هوای سرد چالش‌های اجرایی خاصی دارد که نیاز به مراقبت‌های ویژه در فصول سرد و دماهای پایین دارد. دماهای کمتر از 5 درجه سانتی‌گراد موجب توقف واکنش هیدراسیون سیمان و یخ‌زدگی آب موجود در بتن می‌شود. این وضعیت می‌تواند باعث اختلال در فرایند هیدراتاسیون و کاهش مقاومت بتن شود.
برای جلوگیری از این مشکلات، باید از ضدیخ‌ها، گرم‌کردن مصالح، پوشش‌دهی بتن و مراقبت‌های خاص حین اجرا و بعد از بتن‌ریزی استفاده کرد. آیین‌نامه‌های بین‌المللی مانند ASTM C94 و ACI 306 توصیه‌های خاصی برای این شرایط دارند.
علاوه بر این، اقدامات پیشگیرانه‌ای مانند زدودن یخ از قالب‌ها، کنترل دمای فلزات و اجتناب از بتن‌ریزی روی سطوح یخ‌زده ضروری است. استفاده از بتن با نسبت آب به مواد سیمانی کم و کنترل دقیق دما و زمان‌های عمل‌آوری از دیگر نکات مهم است که موجب حفظ کیفیت و مقاومت بتن در شرایط سرد می‌شود.
محققان در مقاله‌ای با موضوع بتن‌ریزی در شرایط آب و هوایی سرد، این موضوع را به‌صورت دقیق بررسی کرده‌اند. آن‌ها آیین‌نامه آبا را تفسیر کرده و تمهیدات مورد نیاز را شرح داده‌اند.
لینک مقاله بتن‌ریزی در شرایط آب و هوایی ســرد
ضدیخ بتن و تفاوت آن با ضدیخ ملات
ضدیخ یا زودگیر بتن، با ضدیخ ملات تفاوت‌های اساسی دارد. این تفاوت‌ها عمدتاً به ترکیبات و ساختار شیمیایی این مواد مربوط می‌شود. یکی از تفاوت‌های اصلی این دو ماده، وجود یون کلر و ترکیبات کلردار در زودگیر ملات است. این ترکیبات، تأثیر زیادی بر روی دوام بتن‌های مسلح دارند و باعث افزایش احتمال خوردگی میلگردها می‌شوند.
ضدیخ بتن چیست ( زودگیر بتن) و چه تفاوتی با ضدیخ ملات دارد؟
تولیدکنندگان ضدیخ‌های بتن معمولاً از موادی مانند نیترات، تری‌اتانول‌آمین یا فرمات‌ها برای ساخت این محصولات استفاده می‌کنند. از آنجا که یون کلر یکی از عناصر فعال در طبیعت است و با بسیاری از فلزات واکنش می‌دهد، میلگردهای موجود در بتن نیز از این اثرات کلردار در امان نیستند و ممکن است دچار خوردگی شوند. در نتیجه، استفاده از زودگیرهای کلردار می‌تواند به طور قابل توجهی به آسیب به بتن مسلح (بتن آرمه) منجر شود.
کاربرد ضدیخ بتن در شرایط آب و هوایی سرد
هدف اصلی از استفاده ضدیخ در بتن، جلوگیری از یخ زدن آب اضافی در مخلوط بتن است. این آب باید سریعاً مصرف شود تا طی فرآیند هیدراتاسیون با سیمان واکنش دهد. اگر آب درون بتن یخ بزند، مقاومت نهایی آن به‌طور قابل‌توجهی کاهش می‌یابد. علاوه بر این، تکرار فرآیند یخ زدن و ذوب شدن می‌تواند باعث ترک‌خوردگی و ترکیدن بتن شود. بنابراین، استفاده از ضدیخ به تسریع واکنش هیدراتاسیون کمک کرده و از یخ زدن آب قبل از تکمیل این فرآیند جلوگیری می‌کند.
کـاربرد فوق‌روان‌کـننده‌ها در بتـن
به طور اجرایی، وقتی به بتن‌ریزی در هوای سرد و استفاده از ضدیخ‌ها نگاه می‌کنیم، باید به چند نکته مهم توجه کنیم. یکی از چالش‌ها، به دلیل مشکلات اقتصادی و تحریم‌ها، این است که بسیاری از ضدیخ‌هایی که در بازار موجود هستند، تنها اسم تجاری دارند و تأثیر واقعی در تغییر نقطه انجماد آب ندارند. بعضی از آن‌ها صرفاً زودگیرهایی هستند که متاسفانه عملکرد مطلوبی در شرایط سرد ندارند و گاهی حتی همین زودگیرها هم به اشتباه به عنوان ضدیخ به فروش می‌رسند که در نهایت نه تنها به مقاومت بتن در برابر یخ زدگی کمک نمی‌کنند، حتی می‌توانند منجر به اختلال در فرایند کسب مقاومت اولیه بتن کنند جرا که بصورت معمول در زمان استفاده از مواد ضد یخ در بتن، به تمهیدات پس از بتن‌ریزی و مراقبت‌های ثانویه توجه کمتری می‌شود. شایان ذکر است در این بین محصولاتی وجود دارند که عملکرد مطلوبی در این شرایط دارند.
در چنین شرایطی، استفاده از روان‌کننده‌های پلی‌کربوکسیلاتی می‌تواند گزینه بهتری باشد.زمانی که این روان‌کننده‌ها در بچینگ استفاده شوند، میزان آب در مخلوط بتن کاهش می‌یابد و نسبت آب به سیمان پایین می‌آید. با کاهش این نسبت، آب اضافی در بتن کم شده و فرآیند هیدراتاسیون سریع‌تر آغاز می‌شود.
این امر موجب افزایش سرعت کسب مقاومت بتن، به ویژه در سنین اولیه، می‌شود و باعث می‌شود که بتن زودتر به مقاومت 5 مگاپاسکال برسد، همانطور که آیین‌نامه‌ها نیز به آن اشاره دارند. به این ترتیب، بتن شرایط بهتری برای مقاومت در برابر یخ‌زدگی خواهد داشت و نیاز به تمهیدات مراقبتی کمتری خواهد بود.
لینک مقاله ویدیو در اینستاگــرام | عنوان ویدیو: فوق روان کننده بجای ضد یخ بتن
ضدیخ یا زودگیر؟
مردم از واژه ‘ضدیخ’ برای موادی که از یخ زدن بتن جلوگیری می‌کنند، استفاده می‌کنند. اما در واقع، این مواد تنها دمای انجماد آب را کاهش می‌دهند و اثرات مشهودی در پایین آوردن دمای انجماد ندارند. به همین دلیل، واژه “زودگیر” برای این مواد دقیق‌تر و قابل قبول‌تر است. این مواد عمدتاً زمان گیرش سیمان را تسریع کرده و موجب می‌شوند که واکنش‌های هیدراسیون به سرعت شروع شوند.
انتخاب بهترین ضدیخ بتن و ملات برای شرایط مختلف
در شرایط هوای سرد، استفاده از ضدیخ مناسب برای بتن‌ریزی ضروری است. روی بسته‌بندی مواد ضدیخ معمولاً نوع آن و وجود یون کلر درج شده است. در بازار، محصولات ضدیخ بتن و ملات معمولاً با نام‌های تجاری مختلف و در ترکیبات مختلف عرضه می‌شوند. لذا انتخاب ضدیخ مناسب با توجه به نیاز پروژه، ضروری است.
استفاده از ضدیخ‌های بتن به صورت پودری یا مایع صورت می‌گیرد. مقدار مصرف ضدیخ بستگی به دمای هوا و عیار سیمان بتن دارد. به طور کلی، با افزایش دما و کاهش عیار سیمان، نیاز به مقدار بیشتری ضدیخ خواهد بود. در صورت استفاده از ضدیخ‌های پودری، توصیه می‌شود که ابتدا این مواد در آب حل شوند و سپس به مخلوط بتنی اضافه گردند. در مواردی که از مواد ضدیخ کلریدی استفاده می‌شود، انجام آزمایش‌های آزمایشگاهی برای شناسایی یون کلر از اهمیت بالایی برخوردار است.
نکات ایمنی و نگهداری ضدیخ‌ها
محل نگهداری ضدیخ باید به‌گونه‌ای انتخاب شود که مایع ضدیخ در دمای پایین منجمد نشود. اگر مواد ضدیخ یخ بزنند، باید از ذوب آن‌ها با استفاده از حرارت خودداری کرد. به‌طور کلی، ضدیخ‌ها محدودیت‌های خاصی به‌لحاظ مخاطرات زیست‌محیطی و خطرات انسانی ندارند، اما باید در شرایط مناسب ذخیره‌سازی شوند.
ترکیبات شیمیایی ضدیخ‌ها
فرمول‌های شیمیایی ضدیخ‌ها شامل سدیم نیترات، سدیم کلرید (نمک طعام) و برخی از الکل‌ها با وزن مولکولی بالا هستند. همچنین، برخی از مواد دیگر مانند افزودنی‌های کلسیم کلریدی یا ترکیبات دوگانه و سه‌گانه شامل پوتاش نیز در تولید ضدیخ‌های بتن کاربرد دارند.
اهمیت حفظ اسلامپ بتن
حفظ اسلامپ بتن هنگام استفاده از ضدیخ‌ها بسیار حیاتی است. نسبت آب به سیمان باید کمتر از 0.5 باشد تا بتن به‌درستی سخت شود. استفاده از این مواد در هوای سرد، طبق استاندارد هوای سرد برای بتن، هنگامی که دما زیر 5 درجه سانتی‌گراد است، الزامی است. ضدیخ‌ها شرایط لازم برای بتن‌ریزی پیوسته را فراهم می‌کنند و زمان پروژه را کاهش می‌دهند. در نتیجه، پیمانکاران می‌توانند هزینه‌های سربار را بهتر کنترل کنند.
نکات اجرایی برای استفاده از ضدیخ
هنگام کار با ضدیخ در بتن، اپراتورها باید بتن را کاملاً هم بزنند تا به یک مخلوط همگن برسد. در غیر این صورت، ضدیخ در یک قسمت بتن تجمع یافته و باعث یخ زدن بخش‌های دیگر می‌شود. این امر می‌تواند منجر به فشار جانبی زیاد روی قالب‌ها شود که ممکن است باعث جدا شدن قالب از بتن قبل از سفت شدن شود.
نتیجه‌گیری و توصیه‌ها برای بتن‌ریزی در آب و هوایی سرد
برای بتن‌ریزی در شرایط آب و هوایی سرد، پیشنهاد می‌شود که طرح اختلاط بتن به‌طور خاص برای این شرایط تنظیم شود. استفاده از فوق‌روان‌کننده‌های پلی‌کربوکسیلاتی و کاهش نسبت آب به سیمان از دیگر اقدامات مهم است. همچنین، توجه به تمهیدات تولید و اجرای بتن می‌تواند به تولید بتن با کیفیت در شرایط سرد کمک کند.(ضدیخ‌های بتن و ملات)
