صفر تا صد روان کننده بتن، هر آنچه قبل از خرید باید بدانید!!!

روان کننده بتن ماده ای است که برای افزایش سیالیت و کاهش اصطکاک در حین کار، به بتن یا سایر مواد اضافه می شود تا بتن نرم شده و شکل پذیری آن افزایش کند. روان کننده های بتن که به عنوان کاهنده آب با برد بالا نیز شناخته می شوند، افزودنی هایی هستند که در ساخت بتن با مقاومت بالا استفاده می شوند. روان کننده ها ترکیبات شیمیایی هستند که امکان تولید بتن با تقریباً 15 درصد آب کمتر را فراهم می کنند و عمل آوری بتن را به تاخیر می اندازند. روان کردن بتن، افزایش مقاومت بتن، کاهش میزان آب به سیمان از مزایای استفاده از روان کننده در بتن ریزی محسوب می شود. انواع روان کننده بتن شامل روان کننده بتن کند گیر، روان کننده بتن معمولی و روان کننده بتن تند گیر می باشد.

روان کننده بتن چیست؟

روان کننده بتن افزودنی‌هایی هستند که به بتن اضافه می شوند تا آن را برای کاربردهای مختلف آماده کند. روان کننده ها به عنوان کاهنده آب نیز نامیده می شوند زیرا بتن را با کارایی یکسان در نسبت آب به سیمان کمتر تولید می کنند. از این رو روان کننده ها به ساخت مخلوط بتن با دوام بالا با محتوای آب یکسان کمک می کنند. خاصیت اصلی روان کننده، پراکنده کردن ذرات سیمان است که از طریق باردار کردن ذرات انجام می گیرد. در نتیجه این اثر، سرعت گیرش سیمان کمتر می‌شود و ما شاهد کاهش مقاومت 24 ساعته و 48 ساعته خواهیم بود. در این مدت، لازم است بیشتر به فرآیند عمل آوری بتن توجه کنیم. روان کننده ها رطوبت بتن را کاهش داده و آن را در برابر یخ زدگی مقاوم کرده و از ترک خوردن آن جلوگیری می کند. 

خواص و تاثیر روان کننده در بتن

1. کاهش مصرف سیمان و به دنبال آن، کاهش حرارت هیدراتاسیون

2. صرفه جویی در هزینه و انرژی لازم برای پرداخت و متراکم کردن بتن

3. جلوگیری از درز سرد بتن در فاصله افتادن زمان بتن‌ریزی

4. افزایش اسلامپ و روانی با کاهش مصرف آب

5. تراکم بالا و کاهش نفوذپذیری بتن

6. افزایش چسبندگی بتن به میلگرد

7. کاهش جداشدگی دانه بتن

انواع روان کننده بتن

1. روان‌کننده دیرگیر ( کندگیر )

روان‌کننده دیرگیر زمان سرعت گیرش بتن را به تاخیر انداخته و درصد استفاده آب در ترکیب اختلاط بتن را کاهش می‌دهد. معمولاً در پروژه هایی که استفاده از بتن آماده اجتناب ناپذیر است یا مجبور به اجرای بتن ریزی در شرایط آب و هوایی گرم هستیم، از روان کننده دیرگیر برای مقابله با سفت شدن سریع بتن به دلیل فاصله زمانی زیاد بین تولید و مصرف بتن یا درجه حرارت بالا استفاده می شود. این نوع از بهترین روان کننده بتن، زمان لازم برای مخلوط کردن، حمل و استفاده را برای کارگران، پیمانکاران و کارفرمایان فراهم می کند.

2. روان کننده زودگیر ( تندگیر)

استفاده از روان کننده های زودگیر عموما در بتن ریزی در شرایط هوا سرد صورت می‌گیرند. این نوع از انواع روان کننده های بتن برای کاهش زمان گیرش مقاومت اولیه به دست آمده به خصوص در بتن ریزی در هوای سرد در جهت تسریع در زمان شروع عملیات عمل آوری بتن و کاهش زمان عمل آوری کاربرد دارند. لازم به ذکر است که تاثیر روان کننده بر مقاومت بتن باعث افزایش آن می شود.

3. روان‌کننده معمولی

این نوع روان کننده بتن تنها در صورت نیاز به بتن روان از این گروه مواد استفاده می‌شود .با استفاده از این روان‌کننده، بتنی با کیفیت معمولی و سازگار با هر شرایط آب و هوایی شکل می‌گیرد.

میزان مصرف روان کننده در بتن

مقدار مصرف روان کننده در بتن متفاوت است و به نوع روان کننده و نیز طرح اختلاط بتن ، شرایط اجرایی ، دمای محیط، اسلامپ مورد نیاز، نوع مصالح سنگی، میزان نسبت آب به سیمان بستگی دارد. میزان مصرف روان کننده بتن با توجه به سطح ویژه ذرات سیمان ، بین ۰٫۵ تا ۱٫۵% وزن سیمان می باشد. هر چه ذرات سیمان ریزتر باشد، مقدار روان کننده در بتن بیشتر می‌شود. بهترین روش برای دستیابی به میزان مصرف فوق روان کننده در بتن، استفاده از دوز مصرف پیشنهادی کارخانه تولید کننده و ساخت نمونه های کارگاهی می باشد. ولی در کل مقدار مصرف مناسب در همه افزودنی های بتن در بازه 2 دهم درصد وزن سیمان مصرفی تا 2 درصد وزن سیمان مصرفی متغییر است. البته فرمول محاسبه مقدار روان کننده در بتن عبارت است از:  فرمول عیار سیمان  *  درصد مقدار مصرف روان کننده بتن  *  حجم کل بتن ریزی استفاده کن

روش مصرف و نحوه استفاده از روان کننده بتن

روان کننده های بتن را باید به گونه ای به طرح مخلوط بتن اضافه کرد که به سرعت و به طور یکنواخت در مخلوط بتن پخش شود. این امر با افزودن یک ماده افزودنی به آب وزن شده امکان پذیر است که سپس به سیمان مخلوط و سنگدانه های خشک اضافه می شود.

پس از خرید روان کننده بتن، اندازه‌گیری دقیق آن پیش از افزودن به مخلوط بتنی یک ضرورت محسوب می شود و بهتر است توسط یک نیروی کاربلد و خبره این ترکیب شیمیایی به بتن اضافه شود، زیرا در صورت کم و زیاد شدن مقدار روان کننده در هر میکسر، ممکن است با مشکلاتی از قبیل هوای بتن تازه، زمان گیرش بسیار دیر و آب‌انداختگی بتن روبرو خواهید شوید. بهتر است ماده روان کننده را به صورت ترکیب جزئی و تدریجی به بتن اضافه کنید تا در هر مرحله شاهد تغییرات آن باشید.

1. استفاده از روان کننده بتن در بچینگ 

در مرحله ساخت بتن در بچینگ، بعد از ترکیب شن و ماسه و افزودن آب برای جلوگیری از استهلاک شدید، می توانیم روان کننده بتن را به مخلوط بتنی اضافه کنیم. کارخانه بتن آماده بهترین مکان مناسب برای اضافه کردن روان کننده به بتن است. اطمینان از پخش یکنواخت مواد به دلیل هم‌زدن کافی بتن و کاهش استهلاک دستگاه بتن ساز و کامیون حمل بتن به دلیل روانی مناسب از مزایای اضافه شدن در این مرحله است.

2. استفاده از روان کننده بتن در محل پروژه

در زمان اجرای بتن ریزی، اگر بتن کمی دیر به محل برسد و یا گرمی هوا و وزش باد و کاهش رطوبت باعث سفت شدن بتن شود، با افزودن روان کننده و اختلاط در کامیون حمل بتن یک بتن سیال و عالی خواهید داشت. خوب است بدانید افزودن مواد افزودنی در محل پروژه، بیشترین تأثیر را روی مخلوط بتنی دارند، زیرا پس از افزودن بتن زمانی تلف نخواهد شد. البته این روش مشکلاتی از قبیل عدم اختلاط و ترکیب مناسب روان کننده در مخلوط بتنی را نیز در پی دارد.

نکته: برای اینکه بدانیم چه مقدار روان کننده بتن برای مصرف در محل پروژه مورد نیاز است باید ابتدا اسلامپ بتن را در محل پروژه اندازه گیری کنیم که این امر یا با انجام آزمایش اسلامپ صورت می گیرد.

3. استفاده از روان کننده بتن به صورت ترکیبی ( نیمی در مرحله بچینگ و بقیه در محل پروژه )

با استفاده از این روش می توان از مزایای هر دو روش بالا بهره برد. افزودن مقداری از روان کننده در محل ساخت و مرحله بچینگ باعث روان شدن بتن، کاهش انرژی، استهلاک ساخت بتن و کاهش نیاز آبی مخلوط می شود و افزودن مقدار مورد نیاز این ماده در محل پروژه سبب حفظ کیفیت و روانی بتن می شود.

استاندارد روان کننده بتن

در آیین نامه بتن ایران و استاندارد ISIRI 2930 به طور کامل در مورد روان کننده بتن توضیح داده شده است. تمامی شرکت‌های تولید کننده موظف به رعایت این استاندارد هستند. شرکت‌های بین المللی مثل ASTM شماره C494 و ACI در شماره ۲۱۲٫۳ R نیز به تهیه استاندارد روان کننده بتن پرداخته‌اند. موارد مهمی هم‌چون اسلامپ و هوای بتن تازه و کاهش آب و مقاومت فشاری ۷ و ۲۸ روزه در این موارد قید و به اطلاع مصرف کنندگان رسیده است. مثلا در این استاندارد برای اسلامپ بتن پس از استفاده کردن افزودنی محدودیتی در نظر گرفته نشده است.

مضرات روان کننده بتن

مضرات روان کننده بتن در اثر عمل نکردن به دستور العمل ها، گاهی نتایج زیانباری ایجاد کرده و سبب خسارت مالی می شود.  از مهمترین علل بروز مشکلات در بتن استفاده بیش از اندازه روان کننده بتن می باشد. دوز مصرفی بیشتر روان کننده ها باعث آب انداختگی بتن و جدا شدن سنگدانه از خمیر سیمان می گردد و در نهایت پس از پذیرش نهایی، بتن دچار مشکلات ظاهری نظیر ترک خوردگی و یا کرمو شدگی بتن می‌گردد. میزان دوز مصرفی مورد نیاز برای ایجاد روانی بتن همواره نسبت به اسلامپ اولیه بتن متغیر است و در صورت نادیده گرفتن آن و مصرف روان کننده می تواند سبب بروز مشکلاتی در بتن شود.

کاربرد روان کننده بتن

1. محدودیت در مصالح ساخت بتن به خصوص سنگدانه با جذب آب بالا

2. بتن ریزی در مقاطع دشوار و غیرقابل دسترسی مستقیم

3. ساخت سازه دارای آرماتوربندی بسیار زیاد

4. در بتن ریزی حجیم و طولانی مدت

5. ساخت قطعات پیش ساخته بتنی

6. بتن ریزی ستون و دیوار برشی

7. بتن ریزی در هوای گرم

نتیجه گیری

روان کننده های بتن برای بهبود انعطاف پذیری بتن تازه با کاهش محتوای آب بدون تأثیر بر کارایی و نسبت آب سیمان استفاده می شوند. روان کننده های بتن اسلامپ مخلوط بتن را افزایش می دهند. آنها همچنین توانایی کاهش محتوای آب را تا حدود 10٪ دارند و باعث افزایش کیفیت، مقاومت، دوام و پایایی بتن، کارایی و نفوذ ناپذیری بتن در برابر آب شده و اجرای عملیات بتن ریزی را آسان تر می کنند. روان کننده های بتن بر اساس زمان گیرش اولیه به سه دسته روان کننده دیرگیر، روان کننده زودگیر و روان کننده معمولی تقسیم می شوند.