کرمو شدگی بتن یا شن نما شدن آن یکی از مشکلات رایج در بتنریزی است که پس از باز کردن قالب مشاهده میشود. کرمو شدگی بتن به دلیل نبودِ دانهبندی مناسب در سنگدانههای بتن و کمبود ریز دانه و آب بتن ایجاد می شود و برای جلوگیری از بروز آن، باید روانی و اسلامپ بتن یا به صورت چشمی یا توسط آزمایشهای ساده مثل تست اسلامپ مورد بررسی قرار گیرد. بتن کرمو با توجه به عمق و وسعتش می تواند عملکرد دوام و استحکام ساختاری سازه را کاهش دهد. بنابراین جلوگیری از کرمو شدگی بتن در سازه های بتنی می تواند در زمان و هزینه صرفه جویی کند و به ساخت اعضای بتنی از نظر ساختاری سالم کمک کند.
کرمو شدگی بتن یا honeycombing چیست؟
کرمو شدگی بتن به فضاهای خالی در بتن گفته می شود که که در اثر پر نشدن ملات در بین ذرات سنگدانه درشت ایجاد می شود. به عبارت ساده تر بتن کرمو چیست به معنای بتنی است که ذرات درشت دانه (شن و سنگدانه) در حالی در کنار هم دیده میشوند که فضای بین آنها فاقد ملات و شیره کافی است. کرمو شدگی که در طرفین بتن قرار دارد با چشم غیر مسلح قابل مشاهده است و به محض برداشتن قالب به راحتی قابل تشخیص می باشد. این نکته ضروری است که کرمو بودن یا شن نما شدن بتن، ظاهری کاملاً متفاوت با عدم تراکم کافی بتن دارد.
انواع کرمو شدگی بتن
انواع کرمو شدگی بتن، با توجه به میزان گسترش و اندازه آن به سه گروه اصلی تقسیم می شود.
1. کرمو شدگی بتن در اندازه کوچک
در این نوع، عمق حفره ها کمتر از 25 میلی متر است و در نتیجه مقاومت سازه چندان به خطر نمی افتد.
2. کرمو شدگی بتن اندازه متوسط
در این نوع کرمو شدگی بتن، عمق حفره ها بیش از 25 میلی متر است اما میلگردهای تقویت کننده در معرض دید قرار نمی گیرند. در نتیجه استحکام سازه تا حدی به خطر می افتد ولی میلگردها در برابر آب و رطوبت آسیب پذیر می شوند.
3. کرمو شدگی بتن در اندازه بزرگ
این نوع نیز مانند بتن کرمو اندازه متوسط، عمق حفره ها بیش از 25 میلی متر است، با این تفاوت که میلگردها در این حالت دیده می شوند. در نتیجه استحکام سازه به خطر می افتد و در معرض آب و رطوبت قرار می گیرد که باعث ایجاد خوردگی میلگردها می شود. این نوع کرمو شدگی بتن در هنگام زلزله و سایر خطرات طبیعی آسیب پذیر است.
علل کرموشدگی بتن
اولین اقدام برای جلوگیری از کرمو شدن بتن ستون، شناخت دلایل و علت کرمو شدن بتن می باشد که عبارت است از:
1. جداشدگی بتن
2. کارایی پایین بتن، یعنی نسبت W/c نامناسب
3. عدم ویبره صحیح
4. درز بندی مناسب قالب
5. تراکم نامناسب بتن
6. افزودن آب اضافی به مخلوط بتن برای افزایش کارایی
7. ریختن بتن از ارتفاع زیاد
نکته: حداکثر ارتفاع بتن ریزی ستون مطابق با مبحث نهم مقررات ملی ساختمان مصوب 92، 120 سانتی متراست تا مانع ایجاد ستون کرمو شده و از کرمو شدن بتن جلوگیری به عمل آید. پیشنهاد می کنیم برای بتن ریزی ستون از روش دو تکه استفاده شود.
نکته: انجام عملیات ویبراتور، نباید بیش از ۵ ثانیه باشد و همچنین فواصل ویبره کردن با حدود نیم متر فاصله باید انجام گیرد.
جدا شدگی بتن به چه دلایلی رخ می دهد؟
جداشدگی بتن یکی از عوامل اصلی کرمو شدن بتن به شمار می آید که دلایل زیر می تواند عامل آن باشد.
- کاهش عیار سیمان و مواد چسباننده یا کاهش خمیر سیمان
- مصرف زیاده از حد روان کنندهها یا فوق روان کنندهها در بتن
- گرد گوشهتر شدن سنگدانهها به ویژه درشت دانهها
- صافتر شدن بافت سطحی سنگدانه به ویژه درشت دانه
- کاهش ماسههای ریز بتن (ذرات ریزتر از ۰/۳ میلی متر)
- افزایش مقدار آب و نسبت آب به سیمان بتن
- افزایش حداکثر اندازه اسمی سنگدانهها
- درشت بافت شدن دانه بندی سنگدانهها
- عدم استفاده از مواد حبابزا در بتن
- افزایش اسلامپ و کارائی بتن
عوارض کرمو شدگی بتن
1. افزایش آهنگ (شدت) خوردگی میلگردها در اثر کاهش شدید مقاومت الکتریکی بتن طراف آن در منطقه پوشش میلگردها
2. افزایش شدید نفوذپذیری بتن در منطقه کرمو یا شن نما شده و نشت شدید آب به درون بتن
3. شروع زود هنگام خوردگی میلگردها در اثر نفوذ سریع یون کلرید یا کربناته شدن بتن
4. عدم امکان اندازه گیری جذب آب کوتاه مدت و بلند مدت به دلیل وجود حفره های بزرگ
5. عدم دوام بتن در محیط های دارای چرخه های یخ بندان و آبشدگی
6. کاهش شدید مقاومت فشاری، کششی و خمشی و برشی بتن
7. نفوذ مواد زیان آور به درون بتن و آسیب رسانی به بتن
8. کاهش شدید مدول ارتجاعی یا الاستیسیته بتن
9. کاهش شدید پیوستگی بین بتن و میلگرد
10. ایجاد منظره بد و نمای نامطلوب در سطح بتن
11. نشان دهنده کار بد پیمانکاران یا سازندگان است. می تواند اعتبار آنها را در بازار از بین ببرد.
روش های جلوگیری از کرمو شدن بتن
1. تراکم بتن را به حد کافی انجام دهید و از تراکم بیش از حد که باعث جدا شدن بتن و در نهایت کرمو شدن جلوگیری کنید.
2. تنظیم اسلامپ و کارایی بتن در جلوگیری از کرمو شدن بتن اهمیت بالایی دارد.
3. برای افزایش کارایی بتن از افزودن آب اضافی به بتن خودداری کنید زیرا احتمال کرمو شدن بتن هنگام اعمال ویبره را افزایش می دهد.
4. هنگامی که حباب های بزرگ هوا از بتن تازه خارج می شوند، استفاده از ویبره ها باید متوقف شود.
5. از قالب های سفت و محکم و اتصالات آب بندی برای جلوگیری از نشتی از طریق آنها استفاده کنید.
6. به کناره های قالب بتن ریزی از بیرون در حین بتن ریزی و ویبره با چکشهای چوبی ضربه بزنید.
7. بتنریزی از ارتفاع مناسب که این ارتفاع نباید از 1.5 متر تجاوز کند.
8. از تراکم مناسب بتن در اطراف میلگردها مطمئن شوید.
9. یک مخلوط بتن باید منسجم باشد.
10. از بتن خودتراکم استفاده کنید.
دلایل شیوع کرموشدگی ستون و دیوار در سازههای بتنی
متاسفانه کرمو شدن بتن در ستون و دیوارهای برشی سازههای بتنی ایران زیاد به چشم می خورد که مهمترین دلایلکرمو شدن ستون بتنی عبارت است از:
- افقی گرفتن لوله پمپ برای ریختن بتن درون ستون یا دیوار
- ریختن بتن به گونه ای که با میلگردهای افقی ستون و دیوار، پی در پی برخورد نماید و ارتفاع زیادی را طی کند.
- پرتاب کردن بتن با بیل به درون ستون یا دیوار
- استفاده از جامهای بغل ریز
- استفاده از جامهای معمولی
- استفاده از شوت مایل
حد مجاز کرمو شدن بتن
برای تعیین حد مجاز استفاده از بتن کرمو و ترمیم بتن در سازه باید مطابق الزامات آیین نامههایی از قبیل EN1504 (تشخیص، طراحی، اصول و اجرا)، راهنمای ترمیم بتن ACI 546R-04 و نوسازی سازههای بتنی موجود ACI-562-19 استفاده و عمل کرد.
کرمو شدگی بتن چیست؟
کرمو شدگی بتن به فضاهای خالی در بتن گفته می شود که در اثر پر نشدن ملات در بین ذرات سنگدانه درشت ایجاد می شود. در واقع در بتن کرمو، ذرات درشت دانه (شن و سنگدانه) در حالی در کنار هم دیده میشوند که فضای بین آنها ملات و شیره کافی وجود ندارد. |
کرموشدگی بتن به چه دلایلی رخ می دهد؟ جداشدگی بتن، کارایی پایین بتن، یعنی نسبت W/c نامناسب، عدم ویبره صحیح، درز بندی مناسب قالب، تراکم نامناسب بتن و … برخی از علل کرمو شدگی بتن محسوب می شود. |